Zonder dat we het beseffen bestaat het zaterdagvoetbal al heel wat jaren. In de begintijd was er nog sprake van een strikte scheiding tussen voetballen op zaterdag of op zondag. Dat is anno 2011 sterk aan het veranderen.
Het eerste voetbal in competitieverband werd opgestart door bedrijfselftallen en kantoorbediende-elftallen. Toen dat soort competities een vlucht nam, werden er bonden opgericht. Nederland was begin twintigste eeuw zeker nog een land van zuilen. Er kwam dus een neutrale bond. De vereniging van zaterdagclubs, de VZC, maar natuurlijk ook een christelijke bond. Die christelijke bond, de VCV, had dan weer allerlei afsplitsingen, zoals je dat ook bij kerkelijke richtingen ziet.
Na veel gesteggel werden de neutrale, algemene en de christelijke bond één bond: de BZV, Bond van Zaterdag Verengingen. Sedert de invoering van het betaald voetbal in 1954 kwam er de sectie zaterdagamateurvoetbal, de sectie zondagamateurvoetbal en de sectie afdelingen.
In 1976 tenslotte ontstond de sectie betaald voetbal en de sectie Amateurvoetbal, waaronder het zaterdagvoetbal nu valt.
Zaterdagvoetballers voetballen op zaterdag of soms op een doordeweekse dag, maar nooit op zondag. Er is even een tijd geweest dat men er over dacht een z.g. Engelse zaterdag in te voeren voor heel voetballend Nederland.
Toen het zaterdagvoetbal een niet weg te denken onderdeel van het amateurvoetbal van Nederland was geworden kwam er ook een Oranje op Zaterdag. Het vertegenwoordigende elftal van de zaterdagamateurs. Tussen 1947 en 1971 bracht men een eigen vertegenwoordigende elftal op de been. In ’47 speelde men de eerste interland tegen de zaterdagvoetballers van de Belgen. Het tenue bestond aanvankelijk uit zwart witte kousen, een zwarte broek en een wit shirt met een blauwe leeuw op de borst. Later werd in een oranje broek en met oranje kousen gespeeld.
De selectie bestond uit spelers uit de districten West I en II en Oost. Spelers o.a. van : Quick Boys, Oranje Wit, Be Quick ’28 (Zwolle), Sparta Enschede, AMVJ, JAC ( Wassenaar).
Uit Noord en Zuid werden nauwelijks spelers geselecteerd. Zelfs Werkendam (Kozakken Boys) was voor de selectiecommissie al te ver. Het lag aan de verkeerde kant van de Merwede om uitblinkers als Klaas van de Heuvel aan het werk te zien. De keuzeheren waren in die jaren minder mobiel dan nu. Lang niet iedereen had een auto en acties van een uitblinkende speler op ‘You Tube’ zetten kon toen nog niet. Zo kwam het dat diverse sterke, uitblinkende goede voetballers uit de provincie zelden of nooit een uitnodiging kregen voor het nationale zaterdagelftal.
Pas in de slotfase van Oranje op Zaterdag werden spelers uit Noord en Zuid geselecteerd. Maar voor excellerende spelers als bijvoorbeeld Klaas Poortvliet van Arnemuiden was het toen al te laat. Meeuwen speler Daaf Francke is de enige Zeeuw die ooit (1969) in Oranje op Zaterdag gespeeld heeft.
Er speelden wel twee in Amsterdam wonende en werkende Zeeuwen mee in de beginperiode (1947 – 1950). Dat waren de gebroeders Kees en Co Bouwens. Zij waren lid van de Amsterdamse omni-vereniging AMVJ. Co (president van de raad van bestuur van Lucas Bols) later hierover: “We zijn Zeeuwen en vreselijk christelijk opgevoed. We mochten niet op zondag voetballen.”
Hieronder de elftalfoto van de interland tegen België in stadion de Galgenwaard in Utrecht op 7 mei 1949. Deze wedstrijd eindigde in een gelijkspel, 2 – 2. De spelers dragen hier al een oranje broek. Let op de drie reclameborden op de wielerbaan. Reclame van links naar rechts: Klok zeep, sneeuwwit, Klokpoeder. Aanvoerder Willy Wilhelm (vierde van rechts) speelde bij voetbalclub: SNL. Welke club is dat dan? Zou een goede vraag zijn voor een voetbal quiz.
Het is de afkorting van : Sportclub NedLloyd ( nu: Deltalloyd) uit Amsterdam.
Vierde van links: Co Bouwens.
Als speler uit de provincie moest dan voor de centrale training naar Bilthoven. Dat gaf veel gereis en geregel met werk, maar de meesten waren vereerd geselecteerd te zijn. Je reiskosten, meestal per trein en bus, kon je declareren. Eten en drinken onderweg werd niet altijd volledig vergoed. Een flesje prik nog wel, maar een broodje ei niet.
Moeilijkheid was soms het reizen op zondag na een interland. De principieel christelijken veroordeelden reizen op zondag. Maar soms werden ze gedwongen op zondag te reizen. Zo kon het zijn dat Klaas van Hall van DOVO uit Veenendaal na een wedstrijd op zaterdag in Parijs in de loop van de zondag gezamenlijk met de andere spelers terugreisde. Op maandag alleen terug vond de KNVB te duur worden. Laat Klaas nu net tegelijk met z’n oom, gastpredikant, zijn ouderlijk huis binnenstappen. Hij met z’n voetbaltas, z’n oom met z’n toga koffertje. Dat gaf bonje. Dat akkefietje zorgde ervoor dat Klaas vijf (!) jaar niet geselecteerd werd.
Andere spelers pakten het slimmer aan. Zo reisden enkele spelers van Katwijk (Katwijk was toen het dorp van VVV d.w.z. vis, volle kerken en voetbal) op zaterdagavond vanuit Antwerpen naar Den Haag. Vandaar in de holst van de nacht met een taxi naar Katwijk. Zo zag niemand hen en provoceerden ze niemand. Een speler uit Spakenburg reisde met de auto van z’n zwager en z’n zwager als chauffeur heen en weer en was voor de overgang van zaterdag op zondag weer in Spakenburg terug.
Zoals nu nog vaak voorkomt in het zaterdagvoetbal werken veel spelers de uren voor de wedstrijd nog. Ook bij het Oranje op Zaterdag gebeurde dat in de beginfase nog wel voor een interland. ’s Ochtends nog even een muur weg metselen of nog een paar uur lesgeven voor je een interland gaat spelen.
Nu is er een topklasse bij het zaterdagvoetbal. De behoefte van een vertegenwoordigend elftal bestaat niet meer. Het voetballen op zaterdag komt steeds meer in zwang. Ik hoorde op Radio Schouwen- Duiveland de ex-trainer van SKNWK al verzuchten waar hij nu op zondag nog acceptabel zondagvoetbal kon zien op het eiland.
Club in het Zeeuwse als Noormannen, Domburg, Zierikzee, Lewedorpse Boys, AZVV en Axel kiezen voor de zaterdag. SKNWK1 speelt dit seizoen tegen De Fendert, een fusie club van de Kaaise Boys (zondagvoetbal) en FSV (zaterdagvoetbal).
Stappen, feesten, daten op zaterdag kan dan volop. Mogelijk kun je in zo’n amoureus samenzijn nog een keer positie kiezen, omschakelen en je spel in de kleine ruimte oefenen. Of gewoon losgaan en zondag lang op je nest blijven liggen.
Het zaterdagvoetbal heeft een goede toekomst nu steeds meer verenigingen kiezen voor de zaterdag. Als we dan de krachten bundelen, de zondag en zaterdagclubs één vereniging worden kan het zaterdagvoetbal weer jaren floreren.
Jan de Jonge, okt.2011